زنگ خطر ابتلا به دیابت در چاق‌ترین استان کشور
دوشنبه, ۲۶ آبان ۱۳۹۳، ۰۲:۴۹ ب.ظ
بر اساس آمار رسمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران 54.4 درصد جمعیت 15 تا 64 سال مازندران دچار اضافه وزن و چاقی هستند که این استان را در ردیف نخست رتبه بندی استان های مبتلا به چاقی قرار داده است.
در آمار دیگری که از جمعیت 2 میلیون و 641 هزار نفری زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران استخراج شده، بیش از یکصد هزار بیمار دیابتی شناسایی شده اند.
مسوولان و کارشناسان علوم پزشکی، چاقی و اضافه وزن را اصلی ترین عامل بروز بیماری دیابت یا همان مرگ خاموش در مازندران می دانند زیرا این استان علاوه بر رتبه داری چاقی، استان پرخطر و قرمز کشور در زمینه شیوع و ابتلا به دیابت نیز هست.
جمعی از مسوولان و کارشناسان علوم پزشکی مازندران با هشدار به مردم از آنان خواسته اند تا تغذیه سنتی را به سر سفره های خود فرا بخوانند تا عمری بدون رنج بیماری مهلک دیابت را سپری کنند.
کارشناس ارشد تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: تا 10 سال قبل مشکل عمده کشور و مازندران سوء تغذیه و کاهش وزن کودکان و دانش آموزان بود اما امروز به خاطر تغییر سبک تغذیه و زندگی این روند وضعیت معکوس پیدا کرده است.
«حمیدرضا شیر آشیانی» ادامه داد: اکنون با تغییر 180 درجه ای نوع تغذیه شاهد افزایش سریع وزن و چاق شدن کودکان و نسل نوجوان هستیم.
وی شیوه محاسبه توده بدنی یا بی.ام. آی (Body maff intex) را روشی مطمئن و آسان برای تعیین چاقی افراد نام برد و گفت: توده بدنی از وزن افراد بر قد آنان تقسیم و عدد حاصله به توان دو می رسد.
وی ادامه داد: در بررسی آماری اخیر وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی، کودکان و دانش آموزان مازندرانی بالاترین میزان توده بدنی را در کشور دارند.
به گزارش ایرنا، این کارشناس ارشد تغذیه علوم پزشکی مازندران استاندارد توده بندی را عدد 22.5 اعلام کرد و ادامه داد: در بررسی وزارت بهداشت، متوسط توده بدنی دانش آموزان کشور 24 اعلام شده است.
وی افزود: این درحالی است بر اساس نتایج آماری این بررسی کارشناسی و بهداشتی، این رقم برای دانش آموزان مازندرانی عدد 26 تعیین شده است.
شیرآشیانی از چاقی به عنوان اصلی ترین عامل بروز انواع بیماری از جمله دیابت نام برد و از تغییر سبک تغذیه به عنوان مهمترین عامل در بروز این مشکل یاد کرد.
وی گفت: رواج غذاهای فست فودی که با روغن و ادویه زیاد تهیه می شوند، بر روند چاقی و اضافه وزن افراد تاثیر گذاشته است.
این کارشناس تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران از فست فودها به عنوان غذاهای پرحجم نام برد و ادامه داد: سریع و تند خوردن این غذاها موجب سیری کاذب و سریع در افراد می شود و تمایل به خوردن بیشتر غذا در افراد ایجاد می کند.
به گفته شیر آشیانی برخلاف این نوع غذاها، غذاهای سنتی و محلی که با انواع سبزیجات و روغن کمی آماده می شوند پرانرژی و مقوی هستند و تا ساعت ها بدن فرد نیازی به خوردن غذا نخواهد داشت.
وی گفت: خوردن غذاهای سنتی و خانگی نیاز بدن انسان به انرژی را تامین می کند و نیاز به تکرار غذا خوردن نیست.
کارشناس ارشد تغذیه علوم پزشکی مازندران دلیل سالم بودن و ابتلای کم به بیماری دیابت نسل های قبلی را ناشی از شیوه تغذیه سالم و سنتی دانست و ادامه داد: البته به همراه استفاده از غذای مناسب بدون روغن و ادویه زیاد، تحرک بدنی و فعالیت زیاد نیز روند چاقی آنان را کنترل می کرد.
وی از مصرف به میزان زیاد برنج به عنوان یکی از دلایل اصلی چاقی مردم مازندران نام برد و افزود: برنج دارای نشاسته زیادی است که در افزایش وزن افراد تاثیر به سزایی دارد.
شیرآشیانی زیاد خوری و خوردن چند بشقاب برنج در طول روز را عادت بدغذایی مردم مازندران می داند و ادامه داد: به همین علت مردم مازندران جزو چاق ترین مردم ایران هستند و بیماری دیابت نیز در آنها بیشتر است.
وی خاطر نشان کرد: متداول شدن شیوه زندگی ماشینی به همراه افزایش امکانات، ارمغانی جز کم تحرکی و به دنبال آن بیماری برای نسل امروز نداشته است.
شیر آشیانی گفت: بدن با افزایش دریافت انرژی دریافتی و به دلیل کم تحرکی از آنها استفاده نمی کند و دچار اضافه وزن و چاقی می شود.
وی از چاقی به عنوان عامل اصلی بیماری دیابت بخصوص دیابت نوع دو نام برد و افزود: هر فردی برای جلوگیری از دیابت باید در تغذیه خود دقت لازم را داشته باشد.
شیرآشیانی ادامه داد: بیماری دیابت و رژیم غذایی دو مساله وابسته به هم هستند و در درمان دیابت رژیم غذایی از اهمیت خاصی برخوردار است، به خصوص در بیماران دیابتی نوع دو که غالبا آنها افراد چاق به شمار می روند.
وی اضافه کرد: رژیم غذایی و ورزش یکی از درمان های اصلی برای این افراد است و داروی پایین آورنده قند خون به عنوان یک درمان کمکی (نه یک درمان اصلی) در کنار رژیم غذایی مناسب و ورزش به کار گرفته می شود.
وی بیان کرد: بیمارانی که دچار افزایش وزن هستند باید از راه کاهش انرژی دریافتی و افزایش مصرف انرژی از میزان بافت چربی اضافه بدن بکاهند چرا که حتی کاهش اندکی وزن، کنترل قند خون این افراد را بهتر کرده و همچنین دیگر مشکلات متابولیک آنان را نیز کاهش می دهد.
کارشناس ارشد تغذیه معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با توصیه به بیماران دیابتی از آنان خواست تا برای اطلاع از میزان مورد نیاز کالری بدن به کارشناسان تغذیه مراجعه کنند.
وی با تاکید بر این که اعمال شیوه تغذیه در بیماران دیابتی به معنای نخوردن غذا نیست، گفت: این افراد باید با اضافه کردن تعداد دفعات غذا خوردن، میزان کالری ورودی به بدن خود را کنترل کنند.
شیر آشیانی گفت: به طور مثال یک فرد دیابتی می تواند در یک شبانه روز چند میوه بخورد ولی نباید این میوه را به طور همزمان در یک لحظه مصرف کند.
وی همچنین با توصیه به افراد غیر دیابتی از آنان نیز خواست تا پیش از ابتلا به دیابت زیر نظر کارشناسان و پزشکان متخصص تغذیه، نسبت کالری موردنیاز برای بدن آگاهی یابند.
کارشناس بیماری های غیر واگیر معاونت دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز از چاقی به عنوان یکی از عوامل جذب نشدن انسولین تولیدی غده پانکرانس در بدن نام برد.
دکتر رضا یعقوبیان به ایرنا گفت: فراهم نبودن امکان جذب انسولین در بدن افراد چاق سبب می شود سلول های آنان مدام درخواست انسولین کنند.
وی ادامه داد: با خوردن غذا، انسولین در بدن ترشح می شود ولی در بدن افراد چاق که قادر به جذب این انسولین نیستند، مدام این ماده تولید می شود.
به گفته کارشناس بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران بهترین راه مقابله و کنترل این بیماری را اعمال شیوه مناسب تغذیه و تحرک بدنی است.
وی از افراد خواست تا ورزش و تحرک بدنی را در برنامه های زندگی خودشان بگنجانند.
یعقوبیان همچنین کاهش وزن را عامل اصلی کنترل روند دیابت در افراد اعلام کرد و گفت: بیماران دیابتی 150 دقیقه ورزش هوازی همچون شنا و پیاده روی ممتد در هفته را انجام دهند.
کارشناس مسوول دیابت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به این دیابت عامل 47 درصد مرگ و میر افراد زیر 60 سال در جهان است، ادامه داد: تغییر سبک زندگی و تغذیه و رواج زندگی شهرنشینی و کم تحرکی زمینه ساز چاقی افراد را فراهم آورده است.
محمدرضا سعیدی اجرای دو مرحله طرح غربالگری دیابت در افراد بالای 30 سال روستاهای مازندران را به عنوان بخشی از فعالیت های کنترل روند این بیماری نام برد و گفت: در سال های 83 و 87 این طرح اجرا شد و 12 هزار و 286 بیمار دیابتی و 6 هزار و 224 بیمار در معرض خطر دیابت شناسایی شدند.
وی با تاکید بر این که میزان ابتلا دیابت در شهرها دو برابر روستاها است، ادامه داد: به همین منظور مرحله سوم طرح غربالگری دیابت با همکاری پزشکان خانواده در شهرها نیز اجرا خواهد شد.
سعیدی، چاقی، کم تحرکی و رژیم غذایی نامناسب را زمینه ساز بروز این بیماری در افراد دانست و گفت: میزان شیوع این بیماری در مازندران در مرحله خط قرمز و هشدار قرار دارد.
کارشناس مسوول بیماری های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز از دیابت به عنوان عامل بروز بسیاری از صدمات و خسران جسمی در بیماران اعلام کرد و گفت: قندبالای موجود در خون به مویرگ های اطراف اعضای حیاتی و حساس بدن همچون کلیه و قلب حمله می کنند و موجب نارسایی و به مرورتوقف فعالیت این اعضا می شوند.
وی ادامه داد: دیالیزی شدن و سکته های قلبی و مغزی افراد بر اثر از بین رفتن فعالیت کلیه یکی از نتایج دیابت است.
سعیدی گفت: بیماری دیابت به مرور بر عروق کوچک شبکیه چشم تاثیر گذاشته و کارکرد آنها را مختلف می کند و اصلی ترین عامل نابینا به شمار می رود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به ایرنا گفت: با توجه به بررسی های به عمل آمده، مازندران در منطقه امن غذایی واقع شده و مشکل تامین مواد غذایی در مازندران وجود ندارد.
محسن اعرابی از پرخوری، افزایش دریافت انرژی و چاقی و کمبود ریزمغذی ها را از جمله چالش های پیش روی بهداشت مردم مازندران دانست و گفت: مازندران رتبه اول چاقی را در کشور دارد و در بررسی های انجام شده 54.4 درصد جمعیت 15 تا 64 سال مازندران دچار اضافه وزن و چاقی هستند در حالی که میزان چاقی در کشور 44.7 درصد است.
وی ادامه داد: بر اساس آمار منتشر شده وزارت بهداشت در سال گذشته از نحوه توزیع منحنی رشد کشوری، چاقی و اضافه وزن در نوجوانان مازندرانی 7.7 درصد است در حالی که متوسط کشوری آن 5.9 درصد برآورد می شود و از این رو مازندران جزو 10 استان اول از نظر چاقی و اضافه وزن نوجوانان به شمار می رود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران از علل چاقی در مازندران باید به سبک نادرست مصرف مواد غذایی در بیشتر مناطق استان نظیر حجیم خوری، استفاده بیش از حد فست فودها، مصرف بیش از حد روغن، شورخوری و کم تحرکی اشاره کرد.
دیابت در علم پزشکی به سه نوع تقسیم می شود که دیابت نوع یک دیابت وابسته به انسولین است که به طور معمول قبل از 30 سالگی ظاهر می شود و علت اصلی بروز آن نیز فقدان یا کمبود ترشح انسولین در بدن است.
دیابت نوع دو یا غیر وابسته به انسولین نیز بیشتر در بزرگسالان و افراد بالای 40 سال دیده می شود و به طور معمول دو سوم افراد مبتلا به این نوع دیابت اشخاص چاق هستند.
دیابت نوع سه نیز به دیابت دوران بارداری معروف است.
اکنون جامعه هدف کنترل بیماری دیابت، دیابت نوع دوم است که با کاهش مصرف انواع شیرینی، مصرف بیشتر سبزی و میوه، خودداری از مصرف غذاهای پرچرب و فست فود و ورزش قابل جلوگیری است.
20 تا 26 آبان ماه در ایران با عنوان هفته دیابت نامگذاری شده است.
