جشن مهرگان از نگاه میرجلال‌الدین کزازی

این نویسنده و شاهنامه پژوه در گفت‌وگو با ایسنا گفت: می‌توان گفت پس از آیین نوروز برترین جشن ایرانی،جشن مهرگان است که در شاهنامه هم از آن سخن رفته است.

او یادآور شد: جشن مهرگان در مهر روز از مهر ماه برگزار می‌شده و مسعود سعد سلمان نیز درباره این جشن سروده است: روز مهر و ماه مهر و جشن فرخ مهرگان، مهر بفزای ای نگار مهرچهر مهربان.

به گفته کزازی، در شاهنامه نیز جشن مهرگان در پیوند با فریدون، یکی از نامورترین شهریاران نمادین و باستانی ایران است که وی بر ضحاک ماردوش که نماد گوهر بدی، پلیدی، زیان و ویرانگری است چیره می‌آید و او را به دماوند می‌برد و در اشکفتی به بند می‌کشد و خود بر اورنگ فرمانروایی ایران بر می‌نشیند و بدین سان روزگار روشنی آغاز گردیده است.

او تصریح کرد: ایرانیان به پاس این رخداد بسیار خجسته آن روز را جشن می‌گیرند و این جشن تا سده‌ها و هزاره‌ها می‌پاید.

کزازی در ادامه با اشاره به اینکه جشن مهرگان جشنی است در پیوند با مهر، عنوان کرد: مهر در فرهنگ و باورشناسی ایرانی چهره و نمادهای گونه‌گون دارد؛ هم یکی از کاربردهای خورشید است و هم نام یکی از بغان باستانی.

این نویسنده و شاهنامه‌پژوه با بیان اینکه بغ باستانی مهر پیش از زرتشت هم نزد ایرانیان گرامی بوده، خاطرنشان کرد: مهر در اوستا در شمار ایزدان بزرگ بوده است، دارنده دشت‌های فراخ و هامون‌های هموار.

کزازی ادامه داد: اندک اندک مهر با خورشید در آمیخته و بر پایه مهر، توران خورشید، آیینی در ایران اشکانی پدید آمده به نام آیین میتراییسم یا مهرپرستی.

به گفته کزازی، جشن مهرگان مانند بسیاری از جشن‌های ایرانی با ستایش خورشیددر پیوند بوده است.

او با اشاره به ارزش والایی جشن مهرگان تاکید کرد: این ارزش در ایران تا بدان پایه بوده که در زبان تازی واژه مهرجان که ریخته تازی شده مهرگان است در معنای هر جشنی به کار برده می‌شود.

این استاد دانشگاه از اینکه این جشن در ایران امروز باشکوه دیرینه برگزار نمی‌شود،انتقاد کرد.

کزازی همچنین درباره آیین‌های باستانی جشن مهرگان نیز گفت: جشن مهرگان در ایران باستانی مانند نوروز چندین روز به درازا می‌کشیده، اما آن را به دو پاره بخش می‌کردند، مهرگان خرد و مهرگان بزرگ.