بیکارهایی که بی‌خیال پیدا کردن کار شدند/ وضعیت بازار کار در استان‌ها چگونه است؟
مرکز آمار، چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار بهار ۱۳۹۸ را منتشر کرده و بر اساس آن، نرخ بیکاری در سه ماه نخست سال جاری، ۱۰.۸ درصد برآورده شده که رقم کمتری را نسبت به نرخ ۱۲.۱ درصدی بهار ۱۳۹۷ نشان می‌دهد. با این حال، کاهش نرخ بیکاری لزوماً به معنای کاهش تعداد بیکارها نیست.
شاخص‌های مهم بازار کار در گزارش اخیر مرکز آمار نیز این موضوع را تأیید می‌کنند. برای اینکه ببینیم با کاهش نرخ بیکاری، از تعداد بیکاران هم کم شده یا خیر، لازم است نگاهی به این شاخص‌ها داشته باشیم. نرخ مشارکت اقتصادی، یکی از شاخص‌های مهم بازار کار و نشان‌دهنده میزان عرضه نیروی کار است. در نرخ مشارکت، نسبت جمعیت فعال به جمعیت غیرفعال، محاسبه می‌شود.
چه کسانی از نظر اقتصادی فعال هستند؟
افرادی که شغل ندارند و به دنبال کار نیستند، جمعیت غیرفعال جامعه را تشکیل می‌دهند. جمعیت غیرفعال شامل افراد محصل، خانه‌دار و افرادی است که دارای درآمد بدون شغل هستند. در اقتصاد، دو گروه به‌عنوان جمعیت فعال در نظر گرفته می‌شوند؛ شاغلان و افراد بیکاری که در جست‌وجوی کار هستند. نرخ مشارکت در بهار امسال، برابر با ۴۰.۶ درصد بوده، یعنی از هر ۱۰۰ نفر، تقریباً ۴۰ نفر یا شاغلند یا در جست‌وجوی شغل. این نرخ در بهار سال ۱۳۹۷، ۴۱.۱ درصد بوده یعنی از هر ۱۰۰ نفر، ۴۱ نفر از نظر اقتصادی فعال بوده است.
نرخ بیکاری از کجا می‌آید؟
نرخ بیکاری، از تقسیم تعداد افراد بیکارِ در جست‌وجوی شغل بر تعداد جمعیت فعال، به دست می‌آید و آن‌طور که آمارها نشان می‌دهد، این نرخ در بهار امسال ۱۰.۸ درصد بوده است. یعنی تقریباً از هر ۱۰۰ نفر، ۴۰ نفر فعال هستند که ۳۶ نفر آنها دارای شغل و ۴ نفر آنها در جست‌وجوی شغلند.
نرخ بیکاری در بهار سال گذشته، ۱۲.۱ درصد بوده و اگر نرخ مشارکت را هم در کنار آن بگذاریم، می‌بینیم که از هر ۱۰۰ نفر در بهار ۱۳۹۷، تقریباً ۳۶ نفر شاغل و ۵ نفر در جست‌وجوی شغل بوده‌اند.
تعداد بیکاران در بهار امسال کاهش یافته؟
در مقایسه با بهار ۱۳۹۷، تعداد بیکاران در بهار امسال کاهش داشته، اما همان‌طور که آمارها می‌گویند، تعداد جمعیت شاغل افزایش پیدا نکرده، بلکه به ازای هر ۲۰۰ نفر، یک نفر از جست‌وجو برای کار دست کشیده و به جمعیت غیر فعال، اضافه شده است. این موضوع در کاهش نرخ مشارکت از ۴۱.۱ به ۴۰.۶ درصد دیده می‌شود و در واقع به معنای کاهش عرضه نیروی کار است.
وضعیت بازار کار در استان‌ها چگونه است؟
نرخ مشارکت در استان گیلان در بهار امسال، نسبت به سایر استان‌ها بیشتر و برابر با ۴۸.۱ درصد است. یعنی از هر ۱۰۰ نفر در این استان، تقریباً ۴۸ نفر دارای کار یا در جستجوی کار هستند. زنجان و مازندران با نرخ مشارکت ۴۴.۶ درصدی و خراسان شمالی با ۴۴.۴ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
کمترین نرخ مشارکت در بهار سال جاری نیز مربوط به استان‌های سیستان با ۳۴.۲ درصد، مرکزی با ۳۴.۵ درصد و کهگیلویه و بویر احمد با ۳۵.۶ درصد است. بر این اساس، عرضه نیروی کار در سیستان و بلوچستان در کمترین میزان قرار دارد و از هر ۱۰۰ نفر تقریباً ۶۶ نفر نه شغلی دارند و نه در جست‌وجوی کار هستند. نرخ مشارکت در این استان نسبت به بهار ۱۳۹۷، ۱۰.۲۴ درصد کاهش یافته و از ۳۸.۱ به ۳۴.۲ درصد رسیده است.
بیشترین نرخ بیکاری در بهار امسال، مربوط به استان‌های چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان است که به ترتیب، برابر ۱۶.۷، ۱۶.۲ و ۱۶.۱ درصد است. یعنی از هر ۱۰۰ نفر جمعیت فعال، تقریباً ۱۶ نفر نتوانستند شغلی پیدا کنند. کمترین نرخ بیکاری نیز مربوط به استان همدان با ۶.۱ درصد است و پس از آن فارس با هفت و خراسان شمالی با ۷.۹ درصد قرار دارد. البته، نرخ مشارکت در استان همدان افزایش و در فارس و خراسان جنوبی کاهش یافته است. یعنی کاهش نرخ بیکاری در فارس و خراسان به دلیل پیوستن افراد در جست‌وجوی کار به جمعیت غیر فعال بوده است.
