اصفهان؛ مروارید پارس و معماری شگفت‌انگیز آن
اصفهان یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین شهرهای ایران است تا جایی که یونسکو این شهر را از نظر کمی به دلیل تعداد قابل توجه آثار تاریخی به عنوان "شهر میراث بشری" طبقه‌بندی کرده است.
براساس گزارش یونسکو ایران یکی از غنی‌ترین کشور‌های جهان از نظر تاریخی و باستان‌شناسی است. اصفهان شهری در ایران است که از نظر تعداد اماکن تاریخی باستانی در جایگاه ده شهر برتر کشور قرار دارد. اصفهان یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین شهرهای ایران است تا جایی که یونسکو این شهر را از نظر کمی به دلیل تعداد قابل توجه آثار تاریخی به عنوان "شهر میراث بشری" طبقه‌بندی کرده است.
بخش عربی شبکه خبری "الجزیره" در گزارشی با اشاره به جاذبه‌های گردشگری اصفهان می‌نویسد: در اصفهان چهره گذشته و حال با یکدیگر ادغام می‌شوند؛ جایی که تاریخ باستانی ایران در بنا‌های معماری و مراکز هنری آن به وضوح قابل مشاهده است و صدای عصر مدرن نیز شنیده می‌شود.
"ابو یحیی زکریای قزوینی" در کتاب "آثار البلاد و اخبار العباد" درباره این شهر می‌نویسد: اصفهان شهر بزرگی است که خاک خوب، آب شیرین، هوای پاک و سلامتی بدن را در خود جای داده است.
اصفهان امروزه دارای بنا‌های معماری زیادی است که فضایی خاص را ایجاد کرده و به این شهر هویت متمایزی در معماری و شهرسازی می‌بخشد؛ بدون آن به سمت سبک‌های معماری مدرن اروپایی سوق پیدا کرده باشد. این شهر بار‌ها بر اثر درگیری و جنگ ویران شد.
ایران تحت سلطه سلسله‌های مختلف بود که هر کدام فرهنگ و شهرنشینی خاص خود را داشتند. با این وجود، اصفهان همانند ققنوسی باقی ماند که از زیر خاکستر بر می‌خواست و پس از نبرد‌ها و جنگ‌ها شکوه خود را از نو می‌ساخت. دلیل اصلی این امر علاقه سلسله سلجوقیان و صفویان به معماری و هنر اصفهان بود.
گنجینه‌های معماری و تاریخی اصفهان باعث شده به آن لقب "نصف جهان" داده شود. پرفسور "کیم اس سیکستون" از گروه معماری دانشگاه آرکانزاس می‌گوید سلجوقیان در ایران ایده‌های ساختاری نوآورانه و جسورانه و مفاهیم فضایی تازه‌ای را ایجاد کردند که بعدا پایه و اساس توسعه معماری عصر صفوی شد".
میدان نقش جهان تصویری واضح از این فلسفه هنری را ارائه می‌دهد؛ میدانی با مساحت ۹ هکتاری که پس از میدان تیان آنمن چین دومین میدان بزرگ جهان است و در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به عنوان نقطه عطفی در باستان‌شناسی ثبت شده است.
شاه عباس از سلسله صفویه در اوایل قرن هفدهم اصفهان را پایتخت ایران اعلام کرد. او اعتبار زیادی به اصفهان به عنوان مرکز معماری اسلامی و ایرانی بخشید و سرمایه و نیروی زیادی را صرف ساختن پل و گسترش جاده‌های شهر کرده بود. مسجد شیخ لطف الله اولین بنای عظیمی است که در زمان شاه عباس اول در اصفهان ساخته شد. کلیت مسجد فضای گنبدی شکلی دارد که الگوی معماری مشهوری برای زیارتگاه‌ها است. کاشی‌های رنگی سطح بیرونی آن را پوشانده و شبیه فرش‌های نماز است و موزائیک‌های ظریف بر روی طاق ورودی دیده می‌شود؛ مسجدی با کاشی‌های متعدد رنگی.
این سلسله صفویه بود که فلسفه رنگ را به عنوان برجسته‌ترین مبنای معماری پایه‌گذاری کرد و به ویژگی معماری ایرانی تبدیل شد.
این پروفسور باستان‌شناسی می‌گوید: عنصر زیبایی‌شناختی ایرانی در چنین معماری‌ای باعث می‌شود بیننده نتواند در مورد عملکرد قوانین فیزیکی که ساختمان را حفظ کرده فکر کند. این بنای عظیم به عنوان معجزه‌ای روی زمین در نظر بیننده دیده می‌شود؛ معجزه‌ای که معلق و تا حدودی بی‌وزن به نظر می‌رسد.
امروزه بیش از ۱۶۲ مسجد، ۴۸ مدرسه، ۱۸۰۲ بنای تجاری و ۲۸۳ حمام از قرن هفدهم در اصفهان باقی مانده و همگی نشان‌دهنده میزان نبوغ و استعدادی است که اصفهان در منطقه کویری، در مسیر جاده ابریشم را به "نصف جهان" تبدیل کرده است.
